Elke maand vertelt een Superlijst-partner hoe supermarkten ons kunnen helpen om klimaat- en milieuvriendelijker te eten. Deze maand laten we Pieter Van de Sype van BOS+ aan het woord. Hij legt uit welke acties supermarkten kunnen ondernemen om ontbossing van je bord te houden.
Bossen zijn superbelangrijk. Ze zorgen voor zuivere lucht en water, bufferen tegen droogte en overstromingen, brengen verkoeling en zijn ongelooflijk mooi. Bomen en bossen zijn een bron van materialen zoals hout, kleurstoffen, oliën en medicijnen. Ze voeden ons, met fruit, cacao, koffie, paddenstoelen, noten en nog vele andere lekkernijen. Ze vormen een thuis en bieden bescherming aan ontelbare dier- en plantensoorten. Ze zijn ook essentieel voor het levensonderhoud van meer dan 1 miljard mensen die in, rond en van bossen leven.
Bomen en bossen zijn tot slot een van onze belangrijkste wapens tegen klimaatontwrichting: het laatste IPCC-rapport bevestigt nog maar eens dat het stoppen van ontbossing een van de belangrijkste kosteneffectieve maatregelen is in klimaatmitigatie (zie afbeelding).
Daarom zet BOS+ zich in voor meer en beter bos, in België en wereldwijd.
Om het zacht te verwoorden: het gaat niet de goede kant uit met bos. Elk jaar wordt wereldwijd een oppervlakte ter grootte van België aan onvervangbaar primair tropisch woud vernietigd. De grootste oorzaak daarvan is landbouw, in belangrijke mate om aan de honger te voldoen van consumenten die duizenden kilometers verderop leven, en hier vaak geen flauw benul van hebben. Want een rits aan producten die wij hier consumeren, bevatten ingrediënten die bijdragen aan ontbossing in Brazilië, Ghana, Indonesië en nog vele andere landen.
Vlees en daarbij soja voor veevoeder bijvoorbeeld. Of cacao voor onze chocolade, palmolie voor producten gaande van koekjes tot smeerpasta: om plaats te maken voor de teelt van die gewassen worden maar al te vaak bossen en andere ecosystemen vernietigd. Die ingrediënten worden dan doorheen een hele toeleveringsketen verhandeld en uiteindelijk verwerkt tot finale producten die in de winkelrekken komen te liggen. Belgische consumptie alleen al draagt zo gemiddeld elk jaar bij tot de ontbossing van ongeveer de oppervlakte van het volledige Brusselse gewest.
Vlees is bij uitstek de ontbossingskampioen. Vlees, of eerder vee, wordt geproduceerd op graasweides, waar een paar jaar terug Amazonewoud stond. En om onze Belgische veestapel te voeden, kweekt men soja waarvoor savanne massaal wordt vernield. Ook voedselverspilling is onrechtstreeks een oorzaak van ontbossing. Om voedsel te produceren is – vaak schaarse - grond nodig. Minder voedselverspilling betekent ook minder druk op grond en zo uiteindelijk ook minder druk op bos.
Net omdat we heel veel van wat we consumeren in supermarkten kopen, hebben zij de touwtjes in handen in dit verhaal. Zij kunnen zelf veel bewustere keuzes maken, om ons als consument te helpen om niet meer bij te dragen aan die ontbossing, want geef toe: het is als consument verdomd moeilijk om zeker te zijn dat je ethisch verantwoord koopt. Is het niet bizar dat je als consument überhaupt zomaar producten kan kopen die bijdragen aan ontbossing?
Supermarkten kunnen voor de producten in hun rekken heel grondig nagaan waar ze vandaan komen, om dan enkel nog te werken met degene waarvoor geen bos is moeten verdwijnen. Door eisen te stellen aan hun leveranciers, dat zij hun toeleveringsketen beter controleren en vrijmaken van ontbossing, zet het duurzame verhaal zich door. Door mee hun schouders te zetten onder de proteïnetransitie en door voedselverspilling stevig aan te pakken wordt het voor ons, de consumenten, mogelijk ontbossing van ons bord te houden.
Supermarkten kunnen hiervoor duidelijke doelstellingen voorop stellen, met een ambitieuze timing, daar actieplannen aan koppelen en die ook effectief uitvoeren. Ook door die informatie zoveel mogelijk beschikbaar te maken voor ons als consument, zetten we grote stappen vooruit. Last but not least, supermarkten kunnen verder ook constructief met andere spelers nadenken over en bijdragen aan werkende modellen die ontbossing uit ons voedselsysteem weren. Dat is beter voor het klimaat, de biodiversiteit en de maatschappij.
Daarom neemt BOS+ deel aan Superlijst.
Superlijst Sociaal België 2024 wordt mogelijk gemaakt dankzij de financiële steun van Rikolto, DGD (de Belgische Ontwikkelingssamenwerking), de Vlaamse Overheid (Departement Landbouw en Visserij), De Nationale Loterij, Oxfam België en Fairtrade Belgium.
L’étude « Super-Liste Sociale Belgique 2024 » est rendue possible grâce au soutien financier de Rikolto, DGD (Coopération belge au Développement et Aide humanitaire), le Gouvernement flamand (Agence de l’Agriculture et de la Pêche), la Loterie Nationale, Oxfam Belgique et Fairtrade Belgium.
